Różnica pomiędzy jasno, a ciemno palonym ziarnem

Coffee time – ulubiony czas wszystkich kawoszy, których nie brakuje! Nic więc dziwnego, że rynek oferuje nam coraz więcej możliwości, przy wyborze ulubionej kawy! Czym się kierujemy stojąc w kawiarni, czy przy sklepowej półce, przed wyborem, który wcale nie jest taki łatwy? Na nasz ostateczny wybór ma wpływ wiele czynników, jednym z nich jest fakt jasno bądź ciemno palonego ziarna. Jaka jest różnica pomiędzy tymi rodzajami ziarna? Wszystko na ten temat znajdziecie w dzisiejszym artykule!

Wybór konkretnej kawy uzależniony jest od indywidualnych preferencji konsumenckich. Jedni z nas zwrócą uwagę na jakość kawy, markę, jej cenę, stopień zmielenia, kraj pochodzenia – wysokość geograficzna danej plantacji, metodę obróbki oraz oczywiście doznania smakowe, zapach i aromat kawy. Jest jednak jeszcze jeden czynnik wpływający na nasze wybory – upodobanie do jasno lub ciemno palonej kawy. Jakie są pomiędzy nimi różnice? Wyjaśniam!

Różne rodzaje palenia ziaren kawy

Czym tak właściwie jest poziom wypalenia ziaren kawy? To nic innego, jak wynik długości przebywania owego ziarna w piecu. Stopień wypalenia jest jednym z najistotniejszych czynników, które  determinują smak, a także aromat ulubionego napoju.

Jak przebiega proces wypalania kawy?

Proces wypalenia kawy, to jeden z etapów, jaki musi przejść nasza ulubiona kawa, w drodze z plantacji, aby mogła wylądować w naszej filiżance. Co więcej – jeden z ciekawszych! To magiczny etap, bogaty w reakcje chemiczne – m.in. w reakcje Maillarda, odpowiedzialną za uzyskanie barwy. Proces ten ma na celu karmelizację ziarna, aby było ono lepsze i bardziej aromatyczne w smaku. Innym niesamowitym procesem jest degradacja substancji – zwana degradacją Streckera. Dotyczy aminokwasów, tłuszczów i cukrów. Wówczas powstają tzw. związki lotne, oddziaływujące i wpływające na zmysł węchu. To one są odpowiedzialne za powstawanie zapachowych esencji. I właśnie te czynniki – smak i zapach kawy, decydują o naszych wrażeniach na jej temat. Dlatego intensywność wypalenia kawy jest czynnikiem determinującym walory i charakter napoju.

Ale zacznijmy od początku – na starcie tego procesu warto zwrócić uwagę na fakt, że przed wypalaniem, kawa jest koloru zielonego. Dopiero dzięki procesowi jej prażenia w piecu, zamienia zieloną barwę w odcienie, które są nam dobrze znane i kojarzone z ziarnem kawy – intensywny brąz, lub nawet mocną czerń. Można się więc domyślać, że barwa wypalonych ziaren może dużo powiedzieć o intensywności ich palenia. Ziarna podczas wypalania przyswajają ciepło – zależność jest niezwykle prosta – im większa ilość ciepła, tym ciemniejsze ziarno. Jakie procesy zachodzą podczas palenia kawy? Z ziarna wydobywają się naturalne olejki aromatyczne. To właśnie one odpowiedzialne są za smak – są jego podstawowym nośnikiem. Podczas tego etapu kontrolowana jest słodycz, kwasowość, a także gorycz, które mogą być odczuwalne w kawie, którą pijemy. Jak więc widać – to etap, który bierze dużą odpowiedzialność za wszelkie walory smakowe kawy – wówczas rozwija się aż 800 różnych aromatów! Należy także zaznaczyć, że szybkość palenia kawy również bezpośrednio wpływa na finalny smak ciemnego napoju. Utarło się, że kawa, która jest wypalana wolno, to kawa wyższej jakości. Te wolniej palony kawy, to tzw. kawy speciality, przemysłowe palenie z kolei będzie dużo szybsze. Każde ziarno kawy inaczej zareaguje na proces wypalania. Właśnie z tego względu jednoznaczne określenie stopnia wypalenia nasiona nie należy do łatwych i precyzyjnych zadań. Co się dzieje z wypalanymi ziarnami? Przede wszystkim są one dużo bardziej kruche, a także lżejsze. Wówczas ich objętość ulega powiększeniu.

Etap wypalania w wielkim skrócie

W celu poukładania wiedzy, dotyczącej wypalania kawy, podsumujemy ten proces w kilku etapach:

• Suszenie zielonych ziaren kawy, które skutkuje utratą wilgotności
• Żółcenie – wówczas zielone ziarna stają się brązowe
• First crack – tworzenie ciśnienia we wnętrzu ziarna, a w następstwie jego pęknięcie
• Rozwinięcie – wydobywanie się aromatów
• Second crack – wydzielanie się olejków
• Chłodzenie i osuszanie gotowych ziaren

Ile trwa proces palenia kawy?

Może to być kilka, a nawet kilkanaście minut – wszystko zależy od faktu, jakie wypalenie chcemy uzyskać. Z kolei temperatura wypalania może się wahać w okolicy od 200 do 250˚C. Wariacji na temat palenia ziaren kawy jest naprawdę dużo!

Różnice pomiędzy jasna, a ciemno paloną kawą

Tą najbardziej charakterystyczną i oczywistą różnicą pomiędzy jasno, a ciemno paloną kawą, jest różnica, która od razu rzuca się w oczy – połysk oraz kolor ziarna. Jasno paloną kawę charakteryzują ziarna w cynamonowych, lekko brązowych odcieniach. Tego typu ziarna będą matowe i suche. Z kolei ziarna kawy ciemno palonej będą mieć ciemno brązowy odcień. Takie ziarna są oleiste i błyszczące. Różnice wyczuwalne są także po skosztowaniu kawy – ujawniają się w walorach smakowych, o czym dokładnie się przekonacie, czytając charakterystykę danego palenia.

Charakterystyka jasno palonej kawy

To kawa, która w piecu spędza niewiele czasu, w związku z czym nie należy do najbardziej aromatycznych kaw. Jej najbardziej charakterystyczne cechy to wysoka kwasowość, a jednocześnie niska gorycz, wysoki stopień odczuwania słodyczy i bogatych aromatów. A to za sprawą zachowania sporej dawki oryginalnego smaku. Charakteryzują ją smaki cytrusowe, owocowe, kwiatowe, ziołowe a nawet słodkie nuty czekoladowe czy orzechowe. Tego typu kawa ma właściwości orzeźwiające – a to za sprawą lekkiej, wyczuwalnej kwaskowatości. Nie będzie długo odczuwalna dla naszego podniebienia.

Charakterystyka ciemno palonej kawy

Ciemno palona kawa, to kawa której ziarna na dłużej zostają w piecu. W związku z czym jej ostateczny smak zaliczamy do dużo intensywniejszego. Właśnie ze względu na swoją intensywność ciemno palone kawy uznawane są za te mocniejsze. W internecie nie brakuje kontrowersyjnych słów krytyki i opinii negujących długi czas wypalanie kawy. Czy są one uzasadnione? Długi proces wypalenia ziarna kawy może doprowadzić do utraty jego naturalnych właściwości. Jednak jednocześnie takie ziarno wzbogaca się o intensywne aromaty czekoladowo-orzechowe. Dzięki temu jej kwasowość jest automatycznie zminimalizowana. Ciemno palona kawa to kawa dla wielbicieli cięższych smaków. Tego typu kawa będzie gęsta, przez co nieco dłużej może być odczuwalna na naszym podniebieniu i języku. Mocniej wypalane kawy idealnie komponują się z mlekiem.

Jest jeszcze coś pomiędzy – kawa średnio palona

Kawa średnio palona to zbalansowany, a co za tym idzie – popularny i lubiany sposób na palenie ziaren kawy. Takie ziarna charakteryzuje średnio brązowa barwa, są one minimalnie połyskujące i oleiste.  Smakowo tego typu kawy lądują gdzieś pomiędzy kawami o jasnym i ciemnym paleniu – mają dosyć intensywny, aczkolwiek zrównoważony smak. Ich napar jest nieco zawiesisty, przez co mogą być odczuwalne na podniebieniu. Taka kawa zazwyczaj charakteryzuje się delikatnymi, kremowymi, czekoladowymi oraz owocowymi i świeżymi nutami smakowymi.

A co z zawartością kofeiny?

Ilość zawartości kofeiny w filiżance do kawy to 30-180 mg. Jak wiadomo, sposób w jaki kawa jest palona ma bezpośredni wpływ na zawartość kofeiny w napoju. Prawdopodobnie się tego nie spodziewacie, ale to kawy jasno palone, mogą się pochwalić największą ilością kofeiny. Z kolei, paradoksalnie, kawa ciemno palona, która sprawia wrażenie najmocniejszej, ma tej zawartości nieco mniej. Tutaj bez zaskoczenia – kawa średnio palona, jak wskazuje sama nazwa, charakteryzuje się średnią, umiarkowaną zawartością kofeiny. Natomiast mówiąc o kofeinie, warto zaznaczyć, że jej ostateczna ilość w napoju zależy także od kilku innych czynników – m.in. od samej metody jej przyrządzania. Intensywność może wzmocnić czas, a także temperatura zaparzania. Właśnie dlatego nie trudno o pomyłkę – okazuje się, że intensywne espresso będzie zawierać mniejszą ilość kofeiny, od kawy, przyrządzonej metodami przelewowymi. Ilość kofeiny jest zależna także od ilość odmierzonej kawy w napoju.

Najlepszy wybór?

Taki oczywiście nie istnieje – preferencje dotyczące stopnia wypalenia ziarna kawy są bardzo subiektywne – właśnie dlatego, udając się do kawiarni, czy sklepu, zawsze mamy możliwość wyboru. Jeżeli dopiero zaczynamy przygodę ze świeżo palonymi kawami, może warto zacząć od najbardziej neutralnego i optymalnego wyboru – kawo średnio wypalanej. Tego typu metoda podkreśli najważniejsze z nut smakowych i pozwoli na decyzję w którą stronę chcemy podążać, w naszej kawowej przygodzie. Należy jednak pamiętać, że najważniejszy będzie sam fakt świeżo palonych ziaren. Dlaczego? W wypalonej kawie – niezależnie od metody palenia, zachodzi utlenianie, a co za tym idzie – starzenie się kawy. Na skutek czego kawa może stracić swoje najlepsze właściwości, bogactwo smaku, oraz potencjał. Należy zapamiętać, że kawa świeżo palona, to kawa wysokojakościowa! Regularnie pita świeżo palona kawa posiada całą gamę pozytywnych właściwości – a to za sprawą bogactwa w flawonoidy, antyoksydanty oraz inne składniki. Która z omówionych kaw będzie tą, która przyczyni się do największej ilości profitów? Prawdopodobnie ta jasno palona. Jednak wszystko jest naszym indywidualnym wyborem.

Podsumowując – mam nadzieję, że po przeczytaniu powyższego artykułu już nie masz żadnych wątpliwości, co do tego, że palenie kawy należy do jednego z najciekawszych aspektów i procesów w kawowym przemyśle. Warto jednak mieć na uwadze fakt, że to zielone, surowe ziarno – prosto ze zbiorów, będzie mieć najwyższą jakość, z kolei wszelkie procesy – w tym proces palenia ziarna kawy, przyczynia się do uwypuklenia tego co w nich najlepsze! A co jest najlepsze? Każdy z nas charakteryzuje się różną wrażliwością na smaki – i właśnie dlatego, przy wyborze ulubionej kawy, nie warto kierować się opinią innych czy panującymi trendami. Warto natomiast poszerzać swoją świadomość – jako  konsumenta i jako wytrawnego kawosza! W końcu żyjemy w epoce naznaczonej aromatycznym i smakowitym zapachem kawy – zarówno tej jasno, średnio i ciemno palonej!